Yürüyen merdiven

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Danimarka'nın başkenti Kopenhag'da Amagerbro metro istasyonunda yer alan yürüyen merdivenler.

Yürüyen merdiven, basamakları sürekli olarak dönen bir düzenek üzerine yerleştirilmiş, elektrikle çalışan merdivendir. İnsanları yukarı ya da aşağı taşımaya yararlar. Asansörlere göre daha fazla insan taşıyabilirler. Başlıca kullanım alanları oteller, alışveriş merkezleri, tren ve metro istasyonları ile havaalanlarıdır.

Tarih[değiştir | kaynağı değiştir]

Illustration of revolving stairs (U.S. Patent 25,076 issued to Nathan Ames, 9 August 1859)
Nathan Ames'in icadı olan dönen merdivenler, 9 Ağustos 1859

Terim olarak yürüyen merdiven anlamına gelen İngilizce "Escalator" ismi ilk kez 1912'de Otis Asansör Şirketi tarafından bir reklam broşünde kullanılmıştır. 9 Ağustos 1859'da ilk yürüyen merdiven patenti "Revolving Stairs (orj İngilizce:Dönen Merdivenler) ismiyle Nathan Ames tarafından 25076 Birleşik Devletkler Pantent Numarası ile Amerika'da alınmıştır. Bu tasarımda yürüyen merdiven, tırnaklı basamakların tahrik edilmesi prensibine dayanmaktaydı ve sabit trabzanlara sahipti. Ancak bu patent ile üretim yapılmamıştır.[1][2]

Fig 1 Sketch showing Reno continuous Elevation in Operation
J.W.Reno’nun tasarımı sonsuz merdiven


1800'lü yılların sonuna kadar hiçbir hareketli merdivene patent verilmedi. Daha sonra verilen üç patent ise 1891 Jesse Reno, 1892 George H. Wheeler ve 1898 Charles D. Seeberger tarafından alındı. 15 Mart 1892'de yürüyen merdivenin mucidi Jesse W. Reno (Amerikan İç Savaşı'nda general olan Jesse L. Reno'nun oğlu), buluşu için patent aldı. Bu taşıma aracının ilk örneği, patent tarihinden 3 yıl sonra (Eylül 1895) New York'taki Coney Island eğlence merkezinde, 25 derecelik eğimli bir düzenekle kullanıma sunuldu. Yaklaşık 6 yıl sonra Otis Asansör Şirketi, Reno'yla yaptığı anlaşmayla ticari bir ürün olarak yürüyen merdiveni de ürün yelpazesine kattı. Şirket ilk yürüyen merdivenini, 1900'de Fransa'da düzenlenen Paris Dünya Fuarı'nda sergiledi ve ardından yürüyen merdiveni ilk kez Filadelfiya'daki çok katlı bir mağazaya kurdu.[3]

Galeri[değiştir | kaynağı değiştir]

Türkiye'nin başkenti Ankara'da Çayyolu metrosu Necatibey istasyonunda yer alan yürüyen merdivenler.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ "Ulusal Tez Merkezi | Anasayfa". tez.yok.gov.tr. Erişim tarihi: 3 Haziran 2024. 
  2. ^ https://polen.itu.edu.tr:8443/server/api/core/bitstreams/2415e478-920d-4cd3-88e6-112451ce9591/content
  3. ^ ARAT, Aydın (2 Şubat 2021). "SURFACE DISINFECTION OF ELEVATOR CABINET AND ESCALATOR HANDRAİLS WITH ULTRAVIOLATED RADIOS". Mühendis ve Makina. doi:10.46399/muhendismakina.845348. ISSN 1300-3402.