Laura Kieler
Laura Kieler (9 Ocak 1849, Tromsø, Norveç – 23 Nisan 1932 Ålsgårde, Danimarka), Danimarkalı yazar.
Hayatı ve evliliği Henrik Ibsen'in 1879 yılında sansasyon yaratan Bir Bebek Evi oyununa ilham vermiştir; "İbsen'in Nora'sı" olarak bilinir.
Yaşamı[değiştir | kaynağı değiştir]
1849 yılında Tromsø'da Morten Smith Petersen von Führen ve Anna Hansine Kjerulf Müller çiftinin kızı olarak doğdu.[1]
1869'da Henrik Ibsen'in Brand adlı kitabının bir devamı niteliğindeki "Brand'ın Kızları" adlı eserini "Lili" takma adı ile yayımladı ve bu ilk kitabını Ibsen'e ithaf etti.[2] Hayranı olduğu ünlü yazar Ibsen ile 1871'de tanışma imkanı buldu. İbsen'in daveti üzerine yazın iki ayını Dresden'de geçirdi; yazarın eşi Suzannah Ibsen ile de dostluk kurdu. Babasının ölümü üzerine annesi ile birlikte Danimarka'ya dönmek zorunda kaldı ve 1872'den itibaren Danimarka'da yaşadı.
Öğretmen Victor Kieler ile 1873'te evlendi ve yazmaya devam ederek geçimlerine kalemi ile katkıda bulundu. Kieler'in evlendikten sonra yaşadıkları Ibsen'e Bir Bebek Evi adlı oyununu yazmada ilham verdi. Laura Kieler'in eşi Victor, vereme yakalanmış ve tedavi masraflarını karşılayamamışlardı. Eşi, borç almaktansa ölmeyi tercih edeceğini söyleyince Laura Kieler, ondan gizli olarak bir dostunun yardımıyla Norveç Bankası'ndan borç para aldı; bu para ile eşini İtalya'ya götürdü. İtalya seyahatinden sonra eşi sağlığına kavuştu ancak kendisi borçlarını ödemekte sıkıntı çekti.
Bu dönemde bir çocuk sahibi olan ve ikincisine hamile Laura, 1878'de eserlerini bastırmak için Henrik Ibsen'den yardım istedi. Ibsen, eseri beğenmeyince kitabını yaktı ve borcunu ödemek için sahte imza ile çek düzenleme yoluna gitti. Durum açığa çıktığında Victor Kieler, karısından derhal boşanmayı, yeni doğmuş bebekleri de dâhil olmak üzere çocuklarının ondan alınmasını ve eşinin akıl hastanesine kapatılmasını talep etti.[3] Ibsen, o hastanede iken onun yaşadıklarından esinlenerek Bir Bebek Evi oyunu yazdı, oyun büyük bir ilgi ile karşılandı ve uluslararası bir ün getirdi.[3]
Laura Kieler, bir ay kadar akıl hastanesinde kaldıktan sonra tekrar çalışmaya başladı ve borçlarını kısmen ödemeyi başardı. Tekrar Victor Kieler ile evlenerek çocuklarına kavuştu. 1882'de Min Broder Amtmanden ve 1890'da Mænd af ære adlı oyunları yazdı. Sonraki yıllarda daha çok tarihî romanlar yazdı.[1] Çeşitli araştırmacılara göre kendi hayatını oyunundan kullandığı için Ibsen'i affetmemiştir.[4]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ a b "Kieler, Laura Anna Sophie Muller". Nordic Women's Literature. 8 Ekim 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Şubat 2022.
- ^ Altar, Cevad Memduh. "Henrik Ibsen "Nora"'yı Nasıl yazdı?". cevadmemduhaltar.com. 19 Nisan 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Şubat 2022.
- ^ a b Akpinar, Bahar (1 Ocak 2013). "İbsen'in Sıra Dışı Kadınları". İbsen'in Sıra Dışı Kadınları. 5 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Şubat 2022.
- ^ "Laura Kieler: Ibsen's Nora". Searching for Nora. 9 Ocak 2021. 25 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Şubat 2022.
