İzmir demografisi

Bağlantı ekle
Vikipedi, özgür ansiklopedi

Bu maddede İzmir sınırları içinde yaşayan nüfusa ve bu nüfusun çeşitli özelliklerine ait veriler bulunur.

Nüfus[değiştir | kaynağı değiştir]

İzmir il nüfus bilgileri
Yıl Toplam Sıra Fark Şehir - Kır
1927[1] 526.005 2
  %48     254.061
271.944     %52  
1935[2] 596.850 2 %13
  %48     287.295
309.555     %52  
1940[3] 640.107 2 %7
  %47     303.688
336.419     %53  
1945[4] 673.581 3 %5
  %47     318.342
355.239     %53  
1950[5] 768.411 3 %14
  %47     359.372
409.039     %53  
1955[6] 910.496 3 %18
  %48     441.047
469.449     %52  
1960[7] 1.063.490 3 %17
  %52     548.327
515.163     %48  
1965[8] 1.234.667 3 %16
  %50     621.553
613.114     %50  
1970[9] 1.427.173 3 %16
  %53     753.041
674.132     %47  
1975[10] 1.673.966 3 %17
  %54     905.059
768.907     %46  
1980[11] 1.976.763 3 %18
  %54     1.059.183
917.580     %46  
1985[12] 2.317.829 3 %17
  %78     1.800.797
517.032     %22  
1990[13] 2.694.770 3 %16
  %79     2.134.816
559.954     %21  
2000[14] 3.370.866 3 %25
  %81     2.732.669
638.197     %19  
2007[15] 3.739.353 3 %11
  %85     3.175.133
564.220     %15  
2008[16] 3.795.978 3 %2
  %91     3.450.537
345.441     %9  
2009[17] 3.868.308 3 %2
  %91     3.525.202
343.106     %9  
2010[18] 3.948.848 3 %2
  %91     3.606.326
342.522     %9  
2011[19] 3.965.232 3 %0
  %91     3.623.540
341.692     %9  
2012[20] 4.005.459 3 %1
  %91     3.661.930
343.529     %9  
2013[21] 4.061.074 3 %1 Şehir ve kır ayrımı kaldırılmıştır.
2014[22] 4.113.072 3 %1
2015[23] 4.168.415 3 %1
2016[23] 4.223.545 3 %1
2017[23] 4.279.677 3 %1
2018[23] 4.320.519 3 %1
2019[23] 4.367.251 3 %1
2020[23] 4.394.694 3 %1
2021[23] 4.425.789 3 %1
2022[23] 4.462.056 3 %1
2023[23] 4.479.525 3 %0

Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi'nin 2022 verilerine göre 4.462.056 kişilik nüfusuyla İzmir, Türkiye'nin en kalabalık üçüncü ilidir.[24] İlin en fazla nüfusa sahip ilçesi 522.404 kişiyle Buca olup ardından 479.338 kişi ile Karabağlar ve 454.470 kişi ile Bornova gelmektedir. En az nüfusa sahip ilçesi ise 12.030 kişilik nüfusu ile Beydağ'dır. Nüfus yoğunluğunun en fazla olduğu ilçe 13.844,8 kişi ile Konak'tır. Nüfusu en çok artan ilçe %4,6 ile Seferihisar iken nüfusu en çok azalan ilçe ise -%1,3 ile Beydağ'dır. İlin net nüfus artışı 36.267 kişi seviyesindedir. Yıllık nüfus artış hızı %0,8 ile Türkiye ortalamasının üzerindedir. Nüfus yoğunluğu km2 başına 375,2 kişidir. İl nüfusunun 2.246.340'ını kadınlar, 2.215.716'sını erkekler oluşturmaktadır. Nüfusun ortanca yaşı 38'dir. 15 yaş üzeri nüfusun %60,1'i evli, %7,6'sı boşanmış, %6,2'si dul iken %25,9'u hiç evlenmemiştir.[24]

2018 verilerine göre nüfusun %18,8'i 15 yaş altı, %70,2'si 15-65 yaş arası, %10,8'i 65 yaş üzeridir.[25] 2021 verilerine göre kaba doğum hızı binde 9,8 iken kaba ölüm hızı binde 6,3'tür.[26]

Etnik yapı[değiştir | kaynağı değiştir]

1893 yılı Osmanlı nüfus sayımına göre İzmir merkezde yaşayan kişi sayısı 207.548 kişiydi. İzmir'de yaşayan Türk sayısı 79.288 kişi olup nüfusun %38'ini oluşturmaktaydı. Rumlar %26, Osmanlı tebaasından olmayan yabancılar %25, Yahudiler %7, Ermeniler ise %3'lük paya sahipti.

Dil[değiştir | kaynağı değiştir]

1872 tarihli bir yayında İzmir'de 100 bin kişi Türkçe, 100 bin kişi Yunanca, 30 bin kişi İspanyolca veya İtalyanca, 20 bin kişi Fransızca, 12 bin kişi İngilizce, 12 bin kişi İspanyolca ve İtalyanca, 10 bin kişi Arapça konuşmaktaydı.[27] 1965 Türkiye nüfus sayımı sonuçlarına göre anadil bakımından İzmir'de yaşayanların %98,9'u Türkçe, %0,2'si Boşnakça, %0,1'i Arnavutça, %0,1'i Çerkesçe, %0,1'i İbranice, %0,1'i Kürtçe, %0,1'i Pomakça ve %0,1'i Yunanca konuşmaktaydı.

Din[değiştir | kaynağı değiştir]

1893 yılı Osmanlı nüfus sayımına göre İzmir merkezde yaşayan 207.548 kişinin %55'i Hristiyan, %38'i Müslüman ve %7'si Museviydi.

Göç[değiştir | kaynağı değiştir]

1895 tarihli nüfus verilerine göre 207.808 kişilik nüfusun 51.520'si yabancıydı.[27] Kentin nüfusu 1970-1985 arasında çok artmıştır. 1945 yılına kadar Türkiye'nin ikinci büyük şehriydi. 2014 TÜİK verilerine göre İzmir'e göç edenler arasında 198.890 kişiyle Manisalılar, 143.202 kişiyle Mardinliler, 136.217 kişiyle Erzurumlular, 124.043 kişiyle Konyalılar, 88.784 kişiyle Aydınlılar, 87.765 kişiyle Afyonkarahisarlılar, 77.219 kişiyle Karslılar, 74.603 kişiyle Balıkesirliler, 72.574 kişiyle Ağrılılar, 71.470 kişiyle Sivaslılar ilk on sırada yer almaktadır.[28] 2022 TÜİK verilerine göre sığınmacılar hariç olmak üzere İzmir'de 40.375 yabancı ikamet etmektedir.[24] Temmuz 2021 itibarıyla kentte yaşayan Suriyeli sığınmacıların sayısı 148 bindir.[29] 2021'de ilin net göç hızı binde 5 olmuştur.[26]

İşgücü ve gelir[değiştir | kaynağı değiştir]

2021 TÜİK verilerine göre işsizlik oranı %14,7, istihdam oranı %44,4, işgücüne katılma oranı ise 52,1'dir. Kişi başı gelir $11.668 ile ülke ortalamasının üzerindedir.[26]

Eğitim[değiştir | kaynağı değiştir]

2016 TÜİK verilerine göre 6 yaş üzeri nüfusta okuryazar oranı %98,19'dur. Bu oranla İzmir, Antalya'nın ardından ülkede ikinci sırada yer almaktadır. 15 yaş üzeri nüfusta yüksekokul veya fakülte mezunu oranı %17,2 olup İzmir ülkede dördüncü sıradadır. Nüfusun %26,1'i ilkokul, %13,5'i ilköğretim, %10,4'ü ortaokul, %23,9'u lise, 1,3'ü yüksek lisans, 0,38'i doktora mezunudur.[30]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ "Fasikül I: Mufassal Neticeler İcmal Tabloları" (PDF). 28 Teşrinevvel 1927 Umumî Nüfus Tahriri. DİE. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 28 Mayıs 2021. 
  2. ^ "1935 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 20 İlkteşrin 1935 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021. 
  3. ^ "Vilâyet ve kazalar itibarile şehir ve köy nüfusları" (PDF). 20 İlkteşrin 1940 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 20 Ekim 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2016. 
  4. ^  . "1945 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 21 Ekim 1945 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021. 
  5. ^  . "Vilayet, Kaza, Nahiye ve Köyler itibarıyla nüfus" (PDF). 22 Ekim 1950 Umumi Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021. 
  6. ^  . "1955 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 23 Ekim 1955 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021. 
  7. ^  . "İl, İlçe, Bucak ve Köyler itibarıyla nüfus" (PDF). 23 Ekim 1960 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2021. 
  8. ^ "1965 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  9. ^ "1970 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  10. ^ "1975 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  11. ^ "1980 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  12. ^ "1985 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  13. ^ "1990 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  14. ^ "2000 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  15. ^ "2007 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  16. ^ "2008 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  17. ^ "2009 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  18. ^ "2010 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  19. ^ "2011 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  20. ^ "2012 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2013. 
  21. ^ "2013 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014. 
  22. ^ "2014 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015. 
  23. ^ a b c d e f g h i
    • "Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Sonuçları" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim tarihi: 13 Nisan 2016. 
    • "İzmir Nüfusu". nufusu.com. Erişim tarihi: 5 Şubat 2021. 
    • "İzmir Nüfusu". nufusune.com. 
    • "İzmir Nüfusu". nufusubu.com. 
  24. ^ a b c "TÜİK Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Sonuçları, 2022". 6 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Şubat 2023. 
  25. ^ "İzmir Nüfus Piramidi" (PDF). bizizmir.com. 12 Şubat 2023 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. 
  26. ^ a b c "TÜİK İzmir İstatistikleri". www.izmir.gov.tr. 28 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  27. ^ a b Yorulmaz, Şerife (1993). "XIX.Yüzyılda Kozmopolit bir Ticaret Kenti: İzmir" (PDF). Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi, Cilt: I, Sayı: 3. Dokuz Eylül Üniversitesi - Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Enstitüsü. 30 Ekim 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mayıs 2023. 
  28. ^ "İzmir'de yaşayanların sadece yüzde 41'i İzmirli". Yeniasir. 18 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  29. ^ "İzmir Valisi, kentte yaşayan yabancı uyruklu kişi sayısını açıkladı". www.cumhuriyet.com.tr. 30 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  30. ^ "İzmir'de okur yazarlık oranı yüzde 98.19". www.hurriyet.com.tr. 12 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=İzmir_demografisi&oldid=32767608" sayfasından alınmıştır