İngilizcede dilsel saflık
Kimi insanlar İngilizcenin, özellikle 11. yüzyıldaki İskandinav işgalleriyle dili ele geçirmeye başlayan Yunan ve Latin kökenli kelimelerinden kurtulup sadece kendine has Anglo-Sakson ve biraz genişletilerek Cermen sözcüklerle konuşulmasını destekler. (Örneğin İngilizcede kelime bilgisi anlamına gelen vocabulary yerine Cermen kökenli wordstock'un kullanımı) Aynı zamanda bu düşünce akımı, İngilizcede artık kullanılmayan bazı arkaik kelimelerin de canlandırılmasını savunur. Tüm bunların uygulanması sonucu oluşan dile, Anglo-Saksonların kökeni olan Kuzey-Cermen topluluk Angluslardan hareketle Anglish veya Kök İngilizce denir.
İngilizce, diğer diller gibi yüzyıllarca yabancı dillerin etkisinde kalması sebebiyle, sadece var olan Cermen kelimelerle konuşmak imkânsıza yakındır. Bu sebeple oluşmuş bazı topluluklar kendilerini arı İngilizce kelimeler ve ekler kullanarak yabancı kökenli sözcüklere karşılıklar bulmaya adamışlardır. Bu akım aslında 16. yüzyıla kadar dayanır. Charles Dickens, Thomas Hardy ve William Barnes gibi 19. yüzyıl yazarları da kitaplarında sıkça kendi öz İngilizce kelimelerini türetmişlerdir. [ornitology yerine birdlore (kuş ilimi), flexible yerine bendsome (bükülebilir, esnek)].[1]
Kök İngilizce ile yazılmış bazı örnekler[değiştir | kaynağı değiştir]
1989'da Poul Anderson tarafından yazılmış Uncleftish Beholding (Atom Teorisi), bu konuda verilebilecek en bilinen örnektir.
For most of its being, mankind did not know what things are made of, but could only guess. With the growth of worldken, we began to learn, and today we have a beholding of stuff and work that watching bears out, both in the workstead and in daily life.[2]
Var oluşu boyunca insanoğlu, maddelerin neylerden oluştuğu konusunda bir tahminde bulunmaktan öteye gidemiyordu. Bilimin gelişmesi ile öğrenmeye, bilgi sahibi olmaya başladık ve bugün, hem günlük hayatımızda hem de çalışma ortamımızda etrafımızı saran maddeler ile ilgili teorilerimiz var.
Yazıda, günlük hayatta sık sık kullanılmamasına rağmen var olan kelimelerin yanı sıra;
- Bilim anlamına gelen science yerine worldken,
- Teori anlamına gelen theory yerine beholding kullanılmıştır.
The underlying kinds of stuff are the firststuffs, which link together in sundry ways to give rise to the rest. Formerly we knew of ninety-two firststuffs, from waterstuff, the lightest and barest, to ymirstuff, the heaviest.[2]
Tüm maddeler, elementlerden oluşurlar. Bu elementler çeşitli yollarla birbirlerine bağlanıp yeni maddeleri meydana getirirler. Şimdiye kadar 92 elementin varlığından haberdardık. En hafif ve açık olan hidrojenden en ağır olan uranyuma kadar.
- Element anlamına gelen element yerine firststuff, yani ilkmadde,
- Hidrojen anlamına gelen hydrogen yerine waterstuff, yani su maddesi,
- Uranyum anlamına gelen uranium yerine ymirstuff, yani ymir maddesi kullanılmıştır. Ymir adı, Cermen mitolojisine dayanır.
Kaynakça ve Ayrıca Bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]
Anglish topluluğu ve sözlüğü: anglish.wikia.com
- ^ Linguistic purism in English: https://en.wikipedia.org/wiki/Linguistic_purism_in_English 22 Eylül 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ a b Uncleftish Beholding: https://www2.warwick.ac.uk/fac/cross_fac/complexity/people/students/dtc/students2011/maitland/fun/ 19 Ağustos 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.