Sarıyamaç, Ardahan
| Sarıyamaç | |
|---|---|
 | |
 Ardahan'ın konumu | |
  Sarıyamaç Sarıyamaç'ın Ardahan'daki konumu | |
| Ülke |  Türkiye |
| İl | Ardahan |
| İlçe | Merkez |
| Coğrafi bölge | Karadeniz Bölgesi |
| Rakım | 1859 m |
| Nüfus (2022) | |
| • Toplam | 90 |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| İl alan kodu | 0478 |
| İl plaka kodu | 75 |
| Posta kodu | 75110 |
Sarıyamaç , Ardahan ilinin Merkez ilçesine bağlı bir köydür.
Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]
Sarıyamaç köyünün eski adı Sirasgomi'dir. Sirasgomi (სირასგომი) Gürcü-Megrel dillerinde bir yer adı olup kişi adı olan Sira ile "yerleşim yeri", "ahır" anlamına gelen "gomi" kelimelerinden oluşan bir tamlamadır ve "Sira'nın yeri" anlamına gelir.[3][4][5] Tarihsel Gürcistan'ın bölgelerinden biri olan Artaani'de yer alan köyü Osmanlılar 16. yüzyılın ortasında Gürcülerden ele geçirdi. Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan adlı ve 1595 tarihli Osmanlı mufassal defterinde köyün adı Sirazgom (سراز كوم) olarak geçer. Bu sırada Sirasgomi Gürcistan Vilayeti içinde Ardahan-i Büzürg livasının Güney nahiyesine bağlıydı ve nüfusu 16 Hristiyan haneden (yaklaşık 80 kişi) oluşuyordu. Vergi vermekle yükümlü erkekler Elia, İason, Murman, Simon, Batata, Maharebel, Beria, Gogiça gibi Gürcü adları taşıyordu. Köyde buğday, arpa ve yonca tarımı ile arıcılık yapılıyor, domuz ve koyun besleniyordu.[6]
Sirasgomi köyü, uzun süre Osmanlı egemenliğinde kaldı ve 1878 yılında Berlin Antlaşması'yla Çarlık Rusya'nın egemenliğine girdi. Rus idaresinin Sirazgem (Сиразгем) adıyla kaydettiği köy, Ardahan sancağının Ardahan kazasına bağlıydı. Köyde 1886 yılında 41 kişi yaşıyordu ve nüfusun tamamı Türk olarak kaydedilmişti.[7]
Rus idaresi Birinci Dünya Savaşı'nın sonlarına doğru sona erince, Sirasgomi köyü bir süre bağımsız Gürcistan'ın sınırları içinde kaldı. 7 Mayıs 1920 tarihinde imzalanan Moskova Antlaşması'yla Artvin sancağı ile Sirasgomi'nin içinde yer aldığı Ardahan sancağı Sovyet Rusya tarafından Gürcistan'ın bir parçası olarak tanındı. Ertesi yıl Kızıl Ordu'nun Gürcistan'ı işgali sırasında Sovyet Rusya ile Ankara Hükümeti arasında anlaşmaya varıldı ve Sirasgomi köyü Türkiye'ye bırakıldı.[8]
Sarıyamaç köyü, 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde "Sirazgom" (سیراز كوم) olarak geçer. Bu tarihte köy, Kars vilayeti içinde Ardahan kazasının Yalnızçam nahiyesine bağlıydı.[9] 1940 genel nüfus sayımında köy aynı idari konuma sahipti ve nüfusu 108 kişiden oluşuyordu. Sirasgomi veya Sirazkom "yabancı kökten geldiği" için köyün adı 1959 yılında 7267 sayılı kanunla Sarıyamaç olarak değiştirildi.[10] Nitekim 1960 genel nüfus sayımında köyün adı "Sarıyamaç (Sırazkom)" biçiminde yazılmıştır.[11] 1965 genel nüfus sayımında Sarıyamaç köyünün nüfusu 179 kişiden oluşuyor ve bu nüfus içinde 61 kişi okuma yazma biliyordu.[12]
Coğrafya[değiştir | kaynağı değiştir]
Köy, Ardahan il merkezine 17 km uzaklıktadır.[13]
Nüfus[değiştir | kaynağı değiştir]
| Yıllara göre köy nüfus verileri | |
|---|---|
| 2022 | 90[2] |
| 2021 | 101[2] |
| 2020 | 105[2] |
| 2019 | 105[2] |
| 2018 | 102[2] |
| 2017 | 107[2] |
| 2016 | 112[2] |
| 2015 | 110[2] |
| 2014 | 105[2] |
| 2013 | 109[2] |
| 2012 | 110[2] |
| 2011 | 115[2] |
| 2010 | 105[2] |
| 2009 | 104[2] |
| 2008 | 116[2] |
| 2007 | 101[2] |
| 2000 | 117[13] |
| 1990 | 119[13] |
| 1985 | 144[13] |
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "Sariyamac, Turkey Page" (İngilizce). Fallingrain.com. 11 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Nisan 2020.
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q "Ardahan Merkez Sarıyamaç Köy Nüfusu". Nufusune.com. 20 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Nisan 2020.
- ^ "Megrelce-Gürcüce Sözlük". 28 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Temmuz 2022.
- ^ A Comprehensive Georgian-English Dictionary, 2006, 2 cilt 4 Ekim 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 0-9535878-3-5
- ^ "Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (Gürcüce ve Osmanlıca), (Yayıma hazırlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1941-1958, 3 cilt; III. cilt (1958), s. 511". 22 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Nisan 2021.
- ^ "Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (Gürcüce ve Osmanlıca), (Yayıma hazırlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1941-1958, 3 cilt; II. Cilt (1941), s. 416; III. cilt (1958), s. 511". 22 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Nisan 2021.
- ^ "Ardahan kazası (1886) (Rusça)". 24 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Şubat 2021.
- ^ "Mustafa Kemal Atatürk, Nutuk, İstanbul, 1969, 3 Cilt, 2. cilt s. 489". 8 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Nisan 2022.
- ^ Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları (Osmanlıca), İstanbul, 1928, s. 760.
- ^ "Köylerimiz, (Yayımlayan) İçişleri Bakanlığı, 1968, Ankara, s. 751". 23 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Temmuz 2022.
- ^ 1960 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1963, s. 313.
- ^ 1965 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1968, s. 355.
- ^ a b c d "Sarıyamaç Köyü". YerelNet.org.tr. 5 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Nisan 2020.