İçeriğe atla

Portal:İslam/Seçilen biyografi/Liste

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Muhammed İkbal (Urduca: محمد اقبال, Hintçe: मुहम्मद इक़बाल; 9 Kasım 1877 - 21 Nisan 1938), Pakistanlı şair, filozof ve politikacı. Şiirleri çağdaş Urdu ve Fars edebiyatının en önemli yapıtlarındadır. Allâme İkbal olarak da bilinir. Hindistan'daki müslümanların bağımsızlık mücadelesine ilk defa dile getiren kişidir.

1873'te Pakistan'ın Pencap eyaletine bağlı Siyalkut kentinde doğan Muhammed İkbal mutasavvıf bir anne ve babanın oğlu olarak dünyaya geldi. İlk eğitimini Kur'an üzerine aldı.

Kur'an eğitimini medresede tamamladıktan sonra, Arapça ve Farsça hocasının yönlendirmesiyle İslam edebiyatıyla ilgilenmeye başladı. Lahor'da yüksek öğrenimini tamamladıktan sonra Doğu Dilleri Fakültesi'ne hoca olarak tayin edildi. Bu yıllarda Muhammed İkbal'in şiirleri de yayınlanmaya başlandı.

1905'te Londra'daki Cambridge Üniversitesi'nin felsefe ve iktisat bölümünden mezun oldu. Londra'da üç sene kadar kalan İkbal, burada Arap Dili ve Edebiyatı Fakültesi'nde hocalık yaparken, bilhassa Londra'da ilgi görmesine sebep olacak çeşitli İslâmi konularda bir dizi konferans verdi. Yine Londra'da kaldığı müddet içinde hukuk üzerine okuyan İkbal, savcılık diplomasını aldıktan sonra Almanya'ya giderek Münih Üniversitesi'nde felsefe dalında doktora yaptı.

İbn-i Heysem (Arapça: ابن الهيثم ibn al-Haytham, tam adı: ابو علی، حسن بن حسن بن هيثم‎ Abū 'Alī al-Hasan ibn al-Hasan ibn al-Haytham, Latince: Alhacen ya da Alhazen), Arap fizikçi, matematikçi ve filozoftur. 965'te Basra'da doğdu, 1038 - 1040 arasında Kahire'de öldü.

Tahsile Basra'da başladı. Zamanının yüksek din ve fen ilimlerini de burada öğrendi. Tahsilinin bir kısmını tamamladıktan sonra, Bağdat'a giderek bilhassa; matematik, fizik, mühendislik, astronomi, metalurji gibi fen ilimlerini öğrenip, şöhrete kavuştu. Öğrendiklerini uygulama safhasına koymak için çok gayret gösterdi. Birçok önemli neticeler ve başarılar elde etti. O zaman cehlin içinde bulunan ve karanlık günler yaşayan Avrupa ile diğer yerlere İslam alemindeki ilim, kültür ve parlak medeniyet ışıklarını sunan binlerce alimden biri de İbn-i Heysem oldu.

İbn-i Heysem'in başarıları diğer memleketlerde duyulunca, Mısır'da hüküm süren Şii-Fatimi Devleti hükümdarlarından El-Hakim kendisini Mısır'a davet etti. İbn-i Heysem, Mısır'a gitmeden önce, Nil Nehri ile ilgili bir sulama projesi ve bazı teknik çalışmalarda bulunmuş, Nil nehrinden nasıl istifade edilebileceğini araştırmıştı.

Malcolm X (Malcolm Little ve daha sonrasında Hacı Malik el-Şahbaz, İngilizce: El-Hajj Malik Shabazz) (Omaha, 19 Mayıs 1925 – New York, 21 Şubat 1965), Amerikalı siyaset adamı, siyah hakları savunucusudur.

1952'de Malcolm X adıyla Siyah Müslümanlar Hareketine girdi. Elijah Muhammad'ın yolunu izledi ve ona ABD içinde tümüyle bağımsız olacak bir siyah cumhuriyetinin kurulması fikrini benimsetti. Ancak Mart 1964'te iki önderin arası açıldı; Malcolm X, Afrika - Amerika Birliği örgütünü kurdu ve 1964'te Afrika ile Ortadoğu'ya (Mekke'de hac için bulundu) iki gezi yaptı. Dönüşünden 1 yıl sonra da öldürüldü.

Massachusetts'in siyah mahallesinde ilköğrenimini bitirir. Çok istemesine rağmen, üniversiteye gidemeyince, küçük yaşta çalışmak zorunda kalır. Michigan ve Boston derken, kendini birden Harlem'de bulur. Bir siyah olarak, kendisine dayatılan yaşama biçimi, onu sonunda hapishaneye düşürür. Üniversiteyi Harlem sokaklarında tamamladığını ve doktora tezini de hapishanede hazırladığını uzun uzun anlatır. O okuma açlığını hapishanede giderir. Doymak bilmez bir istekle hapishane kütüphanesindeki kitapları tek tek okur. Hapishane yılları için: "Bir insanın düşünmeye ihtiyacı varsa, gidebileceği en iyi yer, bana sorulursa, üniversiteden sonra hapishanedir" diyerek, hiç kimsenin çaresiz ve çözümsüz olmadığını vurgular.

Muhammed (doğum adıyla Muhammed bin Abdullah; Arapçaمُحَمَّد, Arapça telaffuz: [muħammad]; y. 570 – 8 Haziran 632), İslam'ın kurucusu ve peygamberi olan Arap dinî, askerî ve siyasi liderdir. Arap Yarımadası'nın tamamını ele geçirerek Müslüman hâkimiyetini tek bir yönetim altında birleştirmiş ve böylece İslam'ın kutsal kitabı olan Kur'an'ın yanı sıra, öğretileri ile uygulamalarını güvence altına alarak İslami dinî inancın temelini oluşturmuştur. Müslümanlar tarafından Âdem, İbrahim, Musa, İsa ve diğer peygamberlerin daha sonradan tahrif edilmiş tek tanrılı dinlerini onaran ve tamamlayan kişi ve Allah'ın insanlara gönderdiği son peygamber olduğuna inanılır.


Yaser Arafat, tam adıyla Muhammed Abdurrahman Abdurrauf Arafat el-Kudva el-Hüseyni (Arapça: محمد عبد الرحمن عبد الرؤوف عرفات القدوة الحسيني), kod adı Ebu Ammar (d. 24 Ağustos 1929, Kahire, Mısır – ö. 11 Kasım 2004, Paris, Fransa), Filistinli lider. Filistin Kurtuluş Örgütü'nün (FKÖ) lideri ve Filistin Ulusal Yönetimi'nin ilk başkanı. Arafat, Filistin'in özerkliği için durmaksızın İsraillilere karşı mücadele etti. Hayatının çoğunu 1958 ile 1960 yılları arasında kurduğu siyasi el-Fetih örgütünün liderliğini yaparak geçirdi. Önceleri İsrail'in varlığına karşı idiyse de 1988 yılında BM Güvenlik Konseyi'nin 242 sayılı kararını kabul ederek bu görüşünü değiştirmiştir.

Arafat, 1960'ların sonu ile 1970'lerin başında, el-Fetih bir iç savaş sırasında Ürdün ile açıkça karşı karşıya kaldığında olduğu gibi sürekli anlaşmazlıkların ortasında kaldı. Ürdün'den dışarı zorla çıkarılan ve Lübnan'a yerleşen Arafat ve el-Fetih, ülkenin işgal edildiği 1978 ve 1982 yıllarında İsrail'in hedefi oldu. Siyasi görüşleri ne olursa olsun Filistinlilerin çoğunluğu Arafat'ı bir özgürlük savaşçısı ve şehit olarak tanımlarken, İsraillilerin çoğu, örgütünün sivillere karşı giriştiğini savunduğu birçok eylem nedeniyle terörist olarak görmektedir.

Muaviye (Arapça: معاوية بن أبي سفيان Mu'āwiyya ibn Ebu-Sufyān; doğum: 602 - ölüm: 6 Mayıs 680), Emevi hanedanının kurucusudur.

Uhud Savaşında ve Hendek Savaşında Mekkeli paganların komutanı olarak Muhammed'in komutasındaki Müslümanlara karşı savaşan Ebu Sufyan bin Harb'in oğludur.

Dördüncü halife olan Ali bin Ebu Talib ile savaştı, Mısır'ı ele geçirdi ve Ali bin Ebu Talib'in 661 yılında suikaste uğrayarak öldürülmesini sağladıktan sonra halifeliğini ilan etti. 661'den 680'e kadar İslam Devleti'ni yönetti.

Kişiliği, yaptıkları ve bilhassa Şiilerin peygamberin gerçek halefi olduğuna inandıkları Ali'yle savaşması ve Muhammed'in soyundan gelen Ehl-i Beyt'i kendisine siyasi rakip gördüğü için onlara yaptığı zulüm nedeniyle nesiller boyunca sadece Şiiler tarafından değil, aralarında İmam-ı Azam'ın da olduğu birçok Sünniler tarafından da nefretle anıldı.


Yezid bin Muaviye (Arapça: يزيد بن معاوية d. 646 ö. 683), Emeviler'in ikinci halifesi. Emevi hanedanının kurucusu ve birinci Emevi halifesi olan Muaviye bin Ebu Süfyan'ın oğlu olarak Şam'da dünyaya geldi. Aynı zamanda Hamza'yı katlettiren Safiyye bint Hazm, Uhud ve Hendek savaşlarında paganların kumandanlığını yapan Ebu Süfyan'ın torunudur. Gençliğinde iyi bir eğitim aldı.

Bizans'a yapılan seferlere katıldı ve 669'daki birinci Emevi İstanbul kuşatmasında komutan olarak bulundu.

Muaviye, ölümünden hemen önce, 679 yılında, Hüseyin ve Abdullah bin Zübeyr'in karşı çıkmasına rağmen oğlu Yezid'i halife ilan etti ve kendisine biat edilmesini istedi.


II. Muaviye veya Ebu Laylâ Muâviye bin Yezîd (Arapca : أبو ليلى معاوية بن يزيد) (661-684), Emeviler'in üçüncü halifesi. Halifeliğe babası I. Yezid'in ölümünden sonra geçmiştir. Hükümdarlığa geçeceği sırada Emevi Devleti büyük bir siyasi kriz içindeydi. Abdullah bin Zübeyr Hicaz'da kendini halife ilan etmişti ve Emevi devletinin birçok diğer bölgeleri de bu isyana katılma taraflısıydı. Babasının Hicaz'a gönderdiği Suriyeli ordu Medine'yi talan etmiş, Mekke'ye ve Kabe'ye büyük zarar vermiş olarak geri dönmüştü. II. Muaviye savaş ve Hicaz'a hücum taraflısı değildi ve sadece 40 gün halifelik yaptıktan sonra tahtından ve halifelikten feragat etti ve bundan iki hafta sonra da öldü.

I. Mervan (623-685) (Mervan bin Hakem), Emeviler'in dördüncü halifesi. Emeviler halifeliğine 684de II. Muaviye'nin halifelik'ten feragat etmesinden sonra geçmiştir. I. Mervan'in halife olmasıyla Emeviler hanedanın iktidar gücü Ebu Süfyan kolundan "Hakam bin Vail" koluna geçmiştir; Ebu Süfyan ve Hakam bin Vail Emevilerin ismini aldığı Ümeyye'nın torunlarıdır. Hakam da Üçüncü Halife Osman bin Affan'in birinci derece kuzenidir. Dokuz ay süren halifeliği, önce diğer Emevilere karşı iç savaşla geçmiş ve bunda başarı sağlamıştır. Sonra Hicaz'da isyan etmiş ve kendi halifeliğini ilan etmiş olan Abdullah bin Zübeyr'i halife kabul etmiş olan güney Suriye ve Mısır'ı eline geçirmiştir. Fakat Mervan 685'te öldüğünde Abdullah bin Zübeyr hala Irak ve Hicaz'da halife olarak kabul edilmekteydi.