İçeriğe atla

Eurocopter AS532 Cougar

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Eurocopter AS532 Cougar
Fransız Ordusu'na ait Eurocopter AS532
Fransız Ordusu'na ait Eurocopter AS532
TürüOrta Boyutlu Genel maksat helikopteri
Ulusal köken Avrupa Birliği
ÜreticiEurocopter
Airbus Helicopters
Aérospatiale
İlk uçuşEylül 1977
Hizmete giriş1978
DurumuHizmette
Ana kullanıcıFransız Hava Kuvvetleri
Bulgaristan Hava Kuvvetleri
Türk Hava Kuvvetleri
Hollanda Kraliyet Hava Kuvvetleri
Romanya Deniz Kuvvetleri
Üretim aralığı1977-Günümüz
GelişimiAérospatiale SA 330 Puma
DeğişimleriEurocopter EC725

Eurocopter AS532 Cougar (şimdi Airbus Helicopters H215M), Eurocopter tarafından geliştirilen çift motorlu, orta ağırlıkta, çok amaçlı bir helikopterdir. AS532, Aérospatiale SA 330 Puma'nın askerîleştirilmiş hâlinin geliştirilmesi ve yükseltilmesidir. Sivil muadili Eurocopter AS332 Super Puma'dır (Daha sonra Airbus Helicopters H215 olarak adlandırılmıştır, M son ekinin eksikliğine dikkat edin). AS532, Eurocopter EC725 olarak daha da geliştirilmiştir.

Tasarım ve geliştirme[değiştir | kaynağı değiştir]

SA 330 Puma'nın yerini almak üzere bir büyüme versiyonu olarak tasarlanan AS332 Super Puma ilk kez Eylül 1977'de uçtu. İki adet 1,330 kW Turbomeca Makila 1A1 turboşaft motor, kompozit rotor kanatları, geliştirilmiş iniş takımları ve modifiye edilmiş bir kuyruk kanadı ile donatıldı.

1990 yılında helikopterin sivil ve askerî varyantlarını birbirinden ayırmak için tüm askeri Super Puma tanımlamaları “AS 332 ‘den ’AS 532 Cougar ”a değiştirildi.

Kanada, CH-113 Labrador'un yerine Cougar'ı satın almayı düşünmüştü, ancak sonunda CH-149 Cormorant'ı satın almayı tercih etti.[1] 2012 yılında Fransa, eskime sorunlarını gidermek ve EC225 ve EC725 helikopterlerine benzer aviyonikler sağlamak için 23 Ordu Cougar'ını ve Hava Kuvvetleri için 3'ünü yükseltmek için 288,8 milyon Euro'luk (birim başına 11,1 milyon Euro) bir proje başlattı.[2]

Varyantlar[değiştir | kaynağı değiştir]

AS532 UL/AL[değiştir | kaynağı değiştir]

İsviçre Hava Kuvvetleri'ne ait bir Eurocopter AS532UL Cougar
Bir Ekvador Ordusu Cougar'ı

AS 532 UL/AL, Cougar ailesinin uzun versiyonudur ve iki Turbomeca Makila 1A1 turboşaft motoru ile güçlendirilmiştir. Helikopter 2 kişilik mürettebat ve 29 asker ya da sedyede 6 yaralı yolcu ve 10 kişi daha taşıyabilmektedir. Cougar'ın diğer versiyonlarında olduğu gibi, AS 532 UL/AL bir askı vasıtasıyla 4,5 ton kaldırabilir. Horizon savaş alanı yer gözetleme sistemi AS 532 UL (yardımcı versiyon) üzerine kurulabilir. AS 532 AL (silahlı versiyon) ayrıca pod monteli 20 mm toplar, 68 mm roketatarlar ve yan monteli hızlı ateş makineli tüfekleri de içeren çeşitli silahlarla donatılabilir.[3]

AS532 SC[değiştir | kaynağı değiştir]

AS 532SC, Cougar ailesinin deniz versiyonudur ve iki Turbomeca Makila 1A1 turboşaft motoru ile güçlendirilmiştir. Bu versiyon esas olarak AM 39 Exocet füzeleri ile donatılmış Anti-yüzey birim savaşı (ASUW) için kullanılır; Değişken derinlikli sonar ve torpidolarla donatılmış Denizaltısavar savaşı (ASW); Arama ve kurtarma; ve Deniz devriyeleri. Güverteye iniş, yüksek deniz durumlarında emniyet, manevra ve travers için bu varyant ASIST ile donatılabilir.[3]

AS535[değiştir | kaynağı değiştir]

Fransız Ordusunun Muharebe Arama ve Kurtarma (CSAR veya Fransızca'da RESCO) ihtiyaçlarını karşılamak için sunulan bir varyanttı. Ordu, bu boşluğu doldurmak için uçağın geliştirilmiş versiyonu olan Eurocopter EC725'i almayı tercih etti.[4]

Kullanıcılar[değiştir | kaynağı değiştir]

 Arnavutluk
 Brezilya
 Bulgaristan
 Şili
 Fransa
 Almanya
 Hollanda
 Suudi Arabistan
 Slovenya
 İspanya
  İsviçre
 Türkiye
 Özbekistan
 Venezuela
 Romanya

Eski operatör[değiştir | kaynağı değiştir]

 Zimbabve

Türkiye'de Eurocopter Cougar[değiştir | kaynağı değiştir]

Türkiye tarafından alımına 1993'te karar verilen AS532 Cougar'lardan ilk aşamada 20 adet satın alındı. Fransa'da üretilen helikopterler Türk Kara Kuvvetlerine 1996'dan itibaren teslim edilmeye başlandı. Bunu 1995'teki ikinci alım anlaşması izledi. Ankara'daki TUSAŞ tesislerinde üretilen 30 adet AS532'nin 20'si Türk Hava Kuvvetlerine arama-kurtarma amaçlı, kalanlar ise Kara Kuvvetlerine verildi.[10]

Kazalar[değiştir | kaynağı değiştir]

2021 itibarıyla, 1997'den bu yana toplam 7 Eurocopter Cougar helikopteri kazalara veya diğer olaylara karışmıştır.

  • 4 Haziran 1997'de Türkiye'nin Irak sınırına yakın Zap bölgesi yakınlarında PKK'ya karşı yürütülen bir operasyon sırasında bir Cougar helikopterinin 9K32 Strela-2 ile vurularak düşürülmesi sonucu 11 askerî personel hayatını kaybetti.
  • 29 Nisan 2003 tarihinde Isparta'da bir Cougar helikopterinin eğitim uçuşu sırasında elektrik hatlarına çarpması sonucu 4 askerî personel hayatını kaybetti.
  • 25 Temmuz 2012'de bir Cougar helikopteri test uçuşu sırasında Güneydoğu Fransa'da Verdon Gorge olarak adlandırılan bölgede düştü. Helikopterde üretici firmanın test pilotları ve mühendisleri bulunuyordu. Bu trajik olayda 6 şirket personeli hayatını kaybetti. Düşen hava aracı Arnavutluk Silahlı Kuvvetlerine aitti.[11][12]
  • 31 Mayıs 2017'de Uludere, Şırnak'ta Türk Hava Kuvvetlerine ait bir Cougar helikopteri havalandıktan kısa süre sonra yüksek gerilim hatlarına takılarak Şenoba kırsalına düşmesi[13] sonucu 13 askerî personel hayatını kaybetti.[14]
  • 25 Kasım 2019'da Mali'nin kuzeyinde bir Eurocopter Tiger helikopterinin bir Eurocopter AS532 Cougar ile çarpışması sonucu 13 Fransız askerî personeli hayatını kaybetti.[15][16]
  • 15 Nisan 2020 tarihinde, Fransız Ordusu tarafından işletilen bir Cougar helikopteri bir eğitim tatbikatı sırasında düştü. Kaza, helikopterde bulunan 2 askerî personelin ölümüne ve 5'inin de yaralanmasına neden oldu.[17][18]
  • 4 Mart 2021'de bir Cougar helikopteri Türkiye'nin doğusunda şiddetli hava koşulları sırasında düştü ve helikopterde bulunan 11 askerî personel hayatını kaybetti, iki askerî personel de yaralandı. Ölenler arasında yüksek rütbeli bir kolordu komutanı olan Korgeneral Osman Erbaş da bulunuyordu. Kurbanlardan dokuzu kaza yerinde hayatını kaybetti.[19]

Genel Özellikler (AS532 UB)[değiştir | kaynağı değiştir]

  • Ağırlık:
    • Yüksüz: 4,350 kg
    • Yüklü Kalkış Ağırlığı: 9,000 kg
  • Uzunluk: 15.53 m
  • Yükseklik: 4.92 m
  • Rotor çapı: 15.6 m
  • Mürettebat: 2 Pilot 1 Uçuş Teknisyeni
  • Taşıma Kapasitesi: Ortalama 20 asker (hava sıcaklığı ve bulunulan rakıma göre değişkendir)

Performans[değiştir | kaynağı değiştir]

  • Motor: 2× Turbomeca Makila 1A1, Turboşaft 1.185 kW (1,589 shp) (tek motor için)
  • En Yüksek Hız: 249 km/sa (134 knots, 154 mph)
  • Hizmet Tavanı: 3,450 m
  • Menzil: 573 km

Galeri[değiştir | kaynağı değiştir]

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ "Canadian Air Force – CH-149 Cormorant Purchase and operation details". 21 June 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 June 2017. 
  2. ^ "Projet de loi de finances pour 2013 : Défense : équipement des forces" (Fransızca). Senate of France. 22 Kasım 2012. 26 Mart 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Kasım 2013. 
  3. ^ a b Endres and Gething 2005, p. 487.
  4. ^ Goddard, Jacqueline (22 Mayıs 2019). "Explore Cougar Helicopters with Skycore Aviation - Skycore Aviation %". Skycore Aviation (İngilizce). 21 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Nisan 2021. 
  5. ^ a b c d e f g h i j k l m n o "World Air Forces 2019". Flightglobal Insight. 2019. 23 Ocak 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ocak 2019. 
  6. ^ "World's Air Forces 2004", Flight International, flightglobal.com, s. 59, 6 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 12 Mart 2013 
  7. ^ "Venezuela orders eight AS532 Cougars". HeliHub.com. 7 Şubat 2011. 25 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Şubat 2024. 
  8. ^ Emisiunea TV "Scutul Dobrogei" - 31 decembrie 2023 (Rumence). Fortele Navale Române. 6:00. 31 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mayıs 2024YouTube vasıtasıyla.  Tarih değerini gözden geçirin: |tarih= (yardım) Hotnews - On the 6th of March 2024 the acquisition of 2 H215M Anti-Naval helicopters for the sum of 165 million EUR was confirmed 25 Mart 2024 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  9. ^ "World's Air Forces 2004", Flight International, flightglobal.com, s. 100, 1 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 12 Mart 2013 
  10. ^ "Cougar helikopterlerinin ülkemizdeki üç kazasında 28 asker şehit oldu". Hürriyet. 6 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mayıs 2017.  https://www.trthaber.com/haber/gundem/tatvanda-askeri-helikopter-kazasi-9-sehit-4-yarali-561718.html 4 Mart 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  11. ^ "France helicopter crash kills six". BBC News (İngilizce). 25 Temmuz 2012. 21 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Nisan 2021. 
  12. ^ "UPDATE 1-Six dead in helicopter crash in French Alps-police". Reuters (İngilizce). 25 Temmuz 2012. 10 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Nisan 2021. 
  13. ^ "13 şehit verdiğimiz olayda kahreden ayrıntılar". Vatan. 1 Haziran 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Haziran 2017. 
  14. ^ "Helikopter Kazası Sonucu Şehit Olan Personellerimiz". AA. 31 Mayıs 2017. 31 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Haziran 2017. 
  15. ^ "Mali : treize militaires français tués dans l'accident de deux hélicoptères lors d'une opération de combat". France Bleu (Fransızca). 26 Kasım 2019. 8 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Kasım 2019. 
  16. ^ "French troops killed in helicopter crash in Mali" (İngilizce). 26 Kasım 2019. 6 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Kasım 2019. 
  17. ^ "French Army as532 Cougar crash during training". Helicopter Industry (İngilizce). 16 Nisan 2020. 10 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Nisan 2021. 
  18. ^ "French army helicopter crash kills two soldiers, injures five". www.aerotime.aero (İngilizce). 10 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Nisan 2021. 
  19. ^ 11 killed in army helicopter crash in eastern Turkey 27 Ekim 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Canada CTV News, March 4, 2021