İlaç son kullanma tarihi
.jpg)
İlaç son kullanma tarihi, bir ilaçın üretildiği gibi kullanıma uygun olmayabileceği tarihtir. Tüketiciler, son kullanma tarihi için ilaç ambalajını kontrol ederek bir ilacın raf ömrünü görebilir.[1]
Raf ömrünü geçen ilaçlar etkisiz ve hatta zararlı olabilir. İlaç üreticilerinin ve bazı sağlık kuruluşlarının standart tavsiyesi, ilaçların ambalaj üzerinde yazılı olan son kullanma tarihinden sonra imha edilmesidir.[2] İlaç geri dönüşümü de yapılabilir.
Belirlenmesi[değiştir | kaynağı değiştir]
Son kullanma tarihi, ilacın bileşenlerinin stabilitesi ve bozulma hızı göz önünde bulundurularak belirlenir. Bu testler, ilacın raf ömrünü belirlemek için laboratuvar ortamında yapılır.
İlaç son kullanma tarihi, ilacın bileşenlerinin stabilitesi ve bozulma hızı göz önünde bulundurularak belirlenir. Bu testler, ilacın raf ömrünü belirlemek için laboratuvar ortamında yapılır. İlaç bileşenleri, ısı, ışık, nem ve hava gibi çevresel faktörlere maruz kaldığında bozulabilir. Bu bozulma, ilacın etkinliğini ve güvenliğini azaltabilir.
İlacın bileşenlerinin bozulmasını izlemek için çeşitli teknikler kullanılır. Bu teknikler arasında, ilacın kimyasal yapısını, fiziksel özelliklerini ve biyolojik aktivitesini değerlendirmek yer alır.[3]
Değerlendirilmesi[değiştir | kaynağı değiştir]
Son kullanma tarihi geçmiş ilaçlar, bir doktor veya eczacı tarafından değerlendirilmelidir. İlacın hâlâ güvenli ve etkili olup olmadığına karar vermek için ilacın bileşenleri ve durumu göz önünde bulundurulmalıdır. Doktor veya eczacı, ilacın son kullanma tarihi geçmiş olmasına rağmen hâlâ güvenli ve etkili olup olmadığını değerlendirmek için aşağıdaki faktörleri göz önünde bulunduracaktır:
- İlacın türü: Bazı ilaçların raf ömrü diğerlerinden daha uzundur. Örneğin, antibiyotiklerin raf ömrü genellikle 2-3 yıldır.
- İlacın bileşenleri: Bazı bileşenler, diğerlerinden daha kararlıdır. Örneğin, vitaminler ve mineraller genellikle diğer ilaçlardan daha uzun süre dayanır.
- İlacın depolama koşulları: İlaç, uygun şekilde depolanmışsa daha uzun süre dayanır. Örneğin, ilaçlar serin ve kuru bir yerde saklanmalıdır.[4]
İmhası[değiştir | kaynağı değiştir]
Bu ilaçlar, tehlikeli atık olarak imha edilmelidir. İlaçların nasıl imha edileceği konusunda yerel sağlık otoritesine danışılabilir.[5]
İlaçların imhası için çeşitli yöntemler kullanılabilir. Bu yöntemler arasında, ilaçları bir ilaç geri dönüşüm kutusuna atma, bir eczanede veya hastanede imha etme veya ilaçları özel bir atık bertaraf tesisine gönderme yer alır.[6]
Riskleri[değiştir | kaynağı değiştir]
- Etkisiz olma: Raf ömrünü geçen ilaçlar, etkinliğini kaybedebilir ve bu nedenle hastanın iyileşmesine yardımcı olmayabilir.
- Zararlı olma: Raf ömrünü geçen ilaçlar, bozulma nedeniyle toksik maddelere dönüşebilir ve bu nedenle hastaya zarar verebilir.
- Alerjik reaksiyonlara neden olma: Raf ömrünü geçen ilaçlar, bozulma nedeniyle alerjik reaksiyonlara neden olabilecek yeni maddeler üretebilir.[7]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 27 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Nisan 2021.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 15 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Nisan 2021.
- ^ Stolar, Michael H. (1 Şubat 1979). "Expiration dates of repackaged drug products". American Journal of Health-System Pharmacy. 36 (2): 170-172. doi:10.1093/ajhp/36.2.170. ISSN 1079-2082.
- ^ Marusek, Sarah (24 Mayıs 2017). "Expiration dates: Performative illusions of law and regulation". Semiotica. 2017 (216): 249-263. doi:10.1515/sem-2015-0086. ISSN 0037-1998.
- ^ Research, Center for Drug Evaluation and (8 Şubat 2021). "Don't Be Tempted to Use Expired Medicines". FDA (İngilizce). 22 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ocak 2024.
- ^ Shao, Jun; Chow, Shein‐Chung (6 Nisan 2001). "Two‐phase shelf‐life estimation". Statistics in Medicine. 20 (8): 1239-1248. doi:10.1002/sim.783. ISSN 0277-6715.
- ^ Lyon, Robbe C.; Taylor, Jeb S.; Porter, Donna A.; Prasanna, Hullahalli R.; Hussain, Ajaz S. (1 Temmuz 2006). "Stability profiles of drug products extended beyond labeled expiration dates". Journal of Pharmaceutical Sciences (İngilizce). 95 (7): 1549-1560. doi:10.1002/jps.20636. 6 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ocak 2024.
|
Bu madde bir taslaktır. Bu maddeyi geliştirerek veya özelleştirilmiş taslak şablonlarından birini koyarak Vikipedi'ye katkıda bulunabilirsiniz. |