Nardugan: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmemiş revizyon] | [kontrol edilmemiş revizyon] |
'Bazı kaynaklar' ile kastedilen kaynakların belirtilmesi gerektiğini ekledim. |
Khutuck Bot (mesaj | katkılar) k Bot v3: Kaynak ve içerik düzenleme (hata bildir) |
||
| 2. satır: | 2. satır: | ||
== Etimoloji == |
== Etimoloji == |
||
Türklerin kutladığı diğer bayramlar olan '''Paktıgan''' ve '''Koçagan''' bayramlarıyla da uyumlu olan Nardugan'ın, gündönümüne dayalı bayramlarla birlikte üçlü bir yapının parçası olduğu görülmektedir. Nardugan, Moğol dilindeki ''Nar'' (Güneş), Türk dilindeki ''Tuqan'' (Doğan) sözcüklerinden oluşmuştur. Tatarlar bu bayrama ''Koyaş Tuğa'' yani ''Güneş Doğan'' günü derler. Başkurtlar, Udmurtlar ''Nardugan'' veya ''Mardugan'', Mişer Tatarları ''Raştua'', Çuvaşlar ''Nartavan'' ya da ''Nartukan'',<ref>[http://www.dgtyb.org/news/46.html Millî Dəyərlərimizi Araşdırarkən] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20120119111940/http://www.dgtyb.org/news/46.html |tarih=19 Ocak 2012 }}, Güllü Yoloğlu {{az}}</ref> Zırizyalar ''Nardava'', Mokşalar ''Nardvan'' adını verirler. Bazı kaynaklara göre nargudan kelimesi ile kastedilen bayram aslında [[nevruz]]dur.{{ |
Türklerin kutladığı diğer bayramlar olan '''Paktıgan''' ve '''Koçagan''' bayramlarıyla da uyumlu olan Nardugan'ın, gündönümüne dayalı bayramlarla birlikte üçlü bir yapının parçası olduğu görülmektedir. Nardugan, Moğol dilindeki ''Nar'' (Güneş), Türk dilindeki ''Tuqan'' (Doğan) sözcüklerinden oluşmuştur. Tatarlar bu bayrama ''Koyaş Tuğa'' yani ''Güneş Doğan'' günü derler. Başkurtlar, Udmurtlar ''Nardugan'' veya ''Mardugan'', Mişer Tatarları ''Raştua'', Çuvaşlar ''Nartavan'' ya da ''Nartukan'',<ref>[http://www.dgtyb.org/news/46.html Millî Dəyərlərimizi Araşdırarkən] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20120119111940/http://www.dgtyb.org/news/46.html |tarih=19 Ocak 2012 }}, Güllü Yoloğlu {{az}}</ref> Zırizyalar ''Nardava'', Mokşalar ''Nardvan'' adını verirler. Bazı kaynaklara göre nargudan kelimesi ile kastedilen bayram aslında [[nevruz]]dur.{{Kaynak needed}} |
||
==Kaynakça== |
==Kaynakça== |
||
Sayfanın 04.16, 27 Mart 2023 tarihindeki hâli
Nardugan, her yıl 21 Aralık'ta Türkler arasında kutlanan bir bayramdır.[1] Roma'da Satürnalya, Antik Yunan'da ise Dionysos Şenlikleri adıyla kutlanmaktadır. Satürnalya ve Yule ile birlikte Avrupa, Orta Asya ve Sibirya pagan topluluklarındaki kış gündönümü festivallerinin bir halkası kabul edilir.[2] Türkolog Murad Adji ve Sümerolog Muazzez İlmiye Çığ, Türklerin narduganı İslamı kabul etmeden önce de kutladığı iddia etmiştir. Türkolog Abdulhaluk Mehmet Çay ve Ahmet Taşağıl ise İslamiyet öncesi Türklerin böyle bir bayram kutladığını gösteren tarihi belge olmadığını belirtmiştir.[3][4] Nardugan bayramı ile ilişkilendirilen ve kökeni Slav paganizmindeki Ded Moroz'a dayanan Ayaz Ata, Sovyetler döneminde Orta Asya'da yaygınlaştırılmış bir figürdür. Ded Moroz, Noel Baba'nın Rus mitolojisindeki eş değeridir.[5] Nardugan kelimesi günümüzde Orta Asya ülkelerinde kış gündönümünü ifade etmek için kullanılmaktadır.
Etimoloji
Türklerin kutladığı diğer bayramlar olan Paktıgan ve Koçagan bayramlarıyla da uyumlu olan Nardugan'ın, gündönümüne dayalı bayramlarla birlikte üçlü bir yapının parçası olduğu görülmektedir. Nardugan, Moğol dilindeki Nar (Güneş), Türk dilindeki Tuqan (Doğan) sözcüklerinden oluşmuştur. Tatarlar bu bayrama Koyaş Tuğa yani Güneş Doğan günü derler. Başkurtlar, Udmurtlar Nardugan veya Mardugan, Mişer Tatarları Raştua, Çuvaşlar Nartavan ya da Nartukan,[6] Zırizyalar Nardava, Mokşalar Nardvan adını verirler. Bazı kaynaklara göre nargudan kelimesi ile kastedilen bayram aslında nevruzdur.Şablon:Kaynak needed
Kaynakça
- ^ "Yılbaşının kökeni Nardugan bayramı". 23 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Aralık 2020.
- ^ "Nardugan Bayramı Nedir? Noel Ve Yule ile Bir İlişkisi Var Mı?". ULUKAYIN. 20 Aralık 2021. 23 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Aralık 2021.
- ^ Mert İnan (27 Aralık 2019). "'Nardugan ve Ayaz Ata yok'". milliyet.com.tr. 27 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Aralık 2020.
- ^ "Prof. Dr. Abdulhaluk Mehmet Çay: Nardugan Bayramı ve Yılbaşı kutlamalarının tarihi kaynaklarda yeri yok". dha.com.tr. 31 Aralık 2019. 31 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Aralık 2020.
- ^ Erica Marat (1 Eylül 2009). "Nation Branding in Central Asia: A New Campaign to Present Ideas about the State and the Nation". researchgate.net. 30 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Aralık 2020.
- ^ Millî Dəyərlərimizi Araşdırarkən 19 Ocak 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Güllü Yoloğlu (Azerice)
Ayrıca bakınız
Dış bağlantılar
- Nardugan Bayramı9 Ocak 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Çam Süsleme7 Ocak 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Nardugan, M. İlmiye Çığ